© 2006 Het Parool  
Het Parool

February 25, 2006

SECTION: Economie; Pg. 35

LENGTH: 613 words

HEADLINE: 'Witwaspraktijken zijn tijdbom' ;  'eerst komt het geld, daarna volgen criminelen'

BYLINE: HENK SCHUTTEN

BODY:
Witwassen is een groeindustrie geworden. De reputatie van de Nederlandse economie staat op het spel, waarschuwt onderzoekster Brigitte Unger. HENK SCHUTTEN

De reputatie van Nederland staat op het spel, waarschuwt professor Brigitte Unger. "Eerst komt het geld, daarna volgen de criminelen." Unger concludeerde in een vorige week verschenen onderzoek in opdracht van het ministerie van Financien dat in Nederland jaarlijks 18,5 euro miljard witgewassen wordt. Daarvan zou 14,7 miljard afkomstig zijn van in het buitenland gepleegde criminaliteit, 3,8 miljard euro van Nederlandse criminaliteit.

Het is voor het eerst dat er in Nederland schattingen worden gedaan naar de omvang van de geldstromen die worden witgewassen. Volgens het onderzoek staat Nederland met landen als Duitsland en Frankrijk op de zevende plaats van aantrekkelijkste landen om wit te wassen.

De conclusies van Unger en haar medeonderzoekers zijn niet onomstreden. Zo plaatsen sommige Amerikaanse collega's Nederland al op een lijn met notoire witwas-paradijzen als Bermuda en de Kaaiman Eilanden. De Australische onderzoeker J. Walker kwam uit op bedrag van dertig miljard euro, dat in Nederland wordt witgewassen. Maar volgens Unger zijn de buitenlandse beschuldigingen niet goed onderbouwd. Zo ging Walker uit van te hoge schattingen over de criminaliteit in Nederland. "Wij hebben zijn cijfers daarom met veertig procent naar beneden gesteld."

Unger nam het rekenmodel van Walker over, maar verfijnde het en paste het toe op de meest actuele misdaadcijfers. Daaruit blijkt dat criminaliteit in Nederland jaarlijks ten minste 8,6 miljard euro aan witwasgelden opbrengt, waarbij het overgrote deel, ruim zeventig procent, afkomstig is van fraude. Op de tweede plaats komt pas drugscriminaliteit.

Verder blijkt dat grensoverschrijdende witwasstromen omvangrijker zijn dan witwasstromen die afkomstig zijn uit misdrijven die in Nederland zijn gepleegd. Circa 3,8 miljard euro is afkomstig uit criminaliteit in Nederland, de overige 4,8 miljard euro vloeit weg naar het buitenland.

Nederland is als handelsnatie bij uitstek een uiterst aantrekkelijk land voor witwassers. De financiele structuur, de aanwezige knowhow, het aantrekkelijke fiscale klimaat en de goede logistieke verbindingen zorgen ervoor dat schimmige transacties in gewone handelsnetwerken goed aan het zicht kunnen worden onttrokken, aldus Unger.

De Nederlandse anti-witwaswetgeving dateert van 1993. Twee jaar later werden financiele instellingen verplicht voortaan verdachte transacties te melden. Dat leidde tot een beter inzicht in de criminele geldstromen, volgens Unger, die veel verwacht van de Wet toezicht trustkantoren (Wtt) die in maart 2004 van kracht werd. Nederland is een van de eerste landen die met dergelijke regelgeving komt, benadrukt ze. "In landen als Oostenrijk en Luxemburg, waar het probleem veel groter is, doet men vrijwel niets aan onderzoek. Men wil het daar niet zien."

Toch heeft Nederland het probleem altijd onderschat, zegt ze. De bestrijding komt moeizaam van de grond. De opsporing heeft geen hoge prioriteit, de dossiers zijn complex en dus tijdrovend en de straffen zijn laag. Het aantal veroordelingen wegens witwaspraktijken is te verwaarlozen.

De geringe belangstelling die met name politici aan de dag leggen voor het probleem, is gevaarlijk volgens Unger. Witwaspraktijken kunnen leiden tot prijsverstoringen, bijvoorbeeld op de onroerendgoedmarkt.

Criminelen die Nederland geld witwassen, leren hier de weg kennen en zullen uiteindelijk een deel van hun activiteiten naar Nederland verplaatsen. "Dit is een tijdbom die tikt in de Nederlandse economie."