November 11, 2006

SECTION: ECONOMIE; Blz. 07

LENGTH: 1099 woorden

HEADLINE: Welkom in belastingparadijs Nederland;
Nederland is de spin in een wereldwijd web van brievenbusbedrijven dat maar één doel dient: het ontwijken van de belastingen;
Brievenbusmaatschappijen

BYLINE: Merijn Rengers

DATELINE: AMSTERDAM

BODY:

SAMENVATTING:

Elke dag komen er in Nederland vijf brievenbusfirma's bij. Rijke particulieren en internationale bedrijven huren Nederlandse juristen in om hier bedrijven op te richten en te beheren. Het doel: belastingontwijking. Het resultaat: 'Fraude, rechtszaken en een oneerlijke wereld.'

VOLLEDIGE TEKST:

Op de eerste lentedag van 2006 werd Abdulla Saeed Abdulla Al Thani een man van de wereld. De Arabische prins breidde die dag het zakenimperium van de koninklijke familie van het oliestaatje Qatar uit met twaalf Nederlandse dochterbedrijven.

Wie op het Rokin 55 in Amsterdam - het adres van Abdulla's bedrijven - op zoek gaat, zal de naamplaatjes van Thani Côte D'Ivoire bv, Thani Senegal bv of Thani Sudan bv echter niet vinden. De inkomende post, de jaarstukken, de belastingaangiften en alle andere belangrijke handelingen worden voor de Al Thani's verzorgd door Fortis Intertrust, de grootste uitbater van brievenbus-bv's in Nederland en ver daarbuiten.

Net als de eveneens Nederlandse concurrent Equity Trust zegt Fortis wereldmarktleider te zijn op het gebied van dienstverlening aan mensen en bedrijven die niet veel op hebben met het betalen van belasting. Dat is althans de manier waarop de onderzoekers Michiel van Dijk en Francis Weyzig van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) aankijken tegen de werkzaamheden van de trustbedrijven.

Hun conclusie: Nederland is een belastingparadijs. Niet voor Jan met de pet, of voor Nederlanders met een eigen zaak, maar wel voor buitenlandse bedrijven en ondernemers - Nederlanders of buitenlanders - die er brood in zien de juristen en de accountants van de trustkantoren in te huren.

Fortis, Equity Trust en de 132 andere officieel geregistreerde trustkantoren verrichten, zoals het in bankiersjargon heet, voor circa twintigduizend bedrijven en stichtingen uit de hele wereld trust, fiduciary (op vertrouwen berustend) en corporate services. Het verlagen van de belastingdruk is daarbij een belangrijke - zo niet het belangrijkste - verkoopargument van de adviseurs.

En wie wil er nou niet weinig belasting betalen? Gegevens van de Kamer van Koophandel laten zien dat de trustsector in Nederland floreert. In 2006 werden elke dag vijf nieuwe brievenbus-bv's opgericht.

Het tempo waarmee het aantal papieren bedrijven in de stal van de trustbedrijven groeit, is ongekend: dit jaar zien meer dan 1.600nieuwe Nederlandse belastingvehikels het levenslicht. Dat is meer dan 50procent dan in 2005 en ruim het dubbele van het aantal nieuw opgerichte brievenbusbedrijven in 2002, het jaar waarin de overheid een eerste poging deed om grip te krijgen op de sector.

'Wij ademen mee met de internationale economie. Die groeit, en dus worden meer bedrijven opgericht', zegt Jack Willems, secretaris van de Dutch Fiduciary Association, de brancheorganisatie van kleine trustkantoren. Volgens de jurist hebben vrijwel alle internationaal opererende bedrijven een of meer dochterondernemingen in Nederland. 'Wij zijn een land van entrepreneurs. De trustsector biedt hoogwaardige werkgelegenheid aan notarissen, fiscalisten en advocaten. Daar moeten wij trots op zijn.'

Volgens Willems levert de sector Nederland jaarlijks 9miljard euro op, 'Net zo veel als de hele WAO ons kost.' Dat bedrag bestaat uit 1à 2 miljard aan belastinginkomsten en daarnaast uit de salarissen van de juristen en allerhande bijverschijnselen als hotelovernachtingen en diners van buitenlanders die hier vergaderen.

Het onderzoek naar de Nederlandse trustsector wordt vandaag gepubliceerd en vormt de opmaat tot de oprichting van de Nederlandse tak van het Tax Justice Network, een internationale organisatie die het ontwijken van belastingen door grote bedrijven en rijke particulieren wil tegengaan.

SOMO, en in haar kielzog de vakbonden, de ontwikkelingsorganisaties en andere lobbyisten voor de goede zaak, hebben de belastingen ontdekt. Want, zegt Van Dijk, door het Nederlandse systeem lopen ontwikkelingslanden belastinginkomsten mis, en behalen multinationals te hoge winsten.

Neem de mijnbouw. 'Mijnen staan vaak in arme landen. Die zien relatief weinig terug van het geld dat westerse bedrijven verdienen met de exploitatie. De winsten worden door dure adviseurs - via Amsterdam - de wereld rond gepompt, en daar uitbetaald waar de belastingen het laagst zijn. In totaal stroomt er elk jaar acht keer het bruto nationaal product door Nederland heen.'

Er zijn meer bezwaren tegen de slimme belastingroutes die de adviseurs uitdokteren. Nederland haalt als belastingparadijs allerhande zakelijke ellende, zoals faillissementen, rechtszaken en schandalen in huis, zeggen de SOMO-onderzoekers.

Grote fraudezaken als die bij het energieconcern Enron en de melkfabrikant Parmalat, de giflozing in Ivoorkust door het oliebedrijf Trafigura, het gevecht om de overblijfselen van het Russische oliebedrijf Joekos, de verontwaardiging over de (inmiddels grotendeels opgedoekte) Nederlandse bedrijven van de familie van de Indonesische dictator Soeharto, de verhuizing van het Australische asbestbedrijf James Hardie naar Amsterdam: in al deze zaken speelt Nederland als fiscale vestigingsplaats een rol.

Een ander probleem van de sector, zo concludeerde de Utrechtse hoogleraar economie Brigitte Unger dit jaar, is de ondoorzichtigheid. Unger deed in opdracht van het ministerie van Financiën onderzoek naar crimineel geld. Volgens haar is de trustsector, evenals de vastgoedmarkt, een ideale plaats om geld wit te wassen.

Uit de gegevens van SOMO blijkt dat de trustkantoren ook werk verrichten voor Nederlandse vastgoedondernemers. In tegenstelling tot buitenlandse bedrijven, die hun geld van over de hele wereld naar Nederland halen omdat er hier fiscaal voordeel valt te behalen, gebruiken vastgoedondernemers de sector voor het naar belastingparadijzen verplaatsen van hun Nederlandse bezittingen.

Een exponent daarvan is Jan Dirk Paarlberg, de van witwassen en belastingontduiking verdachte vastgoedmiljonair. Paarlberg bezit een web van ruim tachtig brievenbusbedrijven, dat nu door justitie binnenstebuiten wordt gekeerd, omdat Heineken-ontvoerder Holleeder het zou hebben gebruikt voor het witwassen van afpersgeld.

Het zijn smoezeligheden waar Abdulla Saeed Abdulla Al Thani geen boodschap aan zal hebben. Voor de koninklijke oliehandelaar is Nederland een tussenstop, en meer ook niet. Het hoofdkantoor van zijn Thani Emirates Petroleum Corporation is het Ugland House in George Town, Kaaimaneilanden. Al Thani verkeert daar in goed gezelschap: in het onopvallende witte kantoorgebouw aan de South Church Street zetelen 12.747 bedrijven. Op papier.

Link met Nederland

NOTES: Dit is het eerste deel van een korte serie; En wie wil er nouniet weinig belasting betalen?; Een schat aan ervaring en ook nog de Antillen; Nederland is al sinds jaar en dag de spil van een flink deel van het internationale geld- en dienstenverkeer. Wegbereiders hiervoor waren multinationals als Philips en Shell, die al ver voor de Tweede Wereldoorlog internationale structuren opzetten voor hun internationale betalingen.; De Nederlandse overheid heeft tientallen jaren voorop gelopen in het sluiten van soepele belastingverdragen met het buitenland. Internationale bedrijven vestigen zich daarom graag in Nederland. Vooral het financiële centrum van Amsterdam is een populaire vestigingsplaats voor brievenbusbedrijven.; De laatste troef zijn de Nederlandse Antillen. Die wisten de voordelen van een tropisch belastingparadijs (lage tarieven, weinig controle) te combineren met de betrouwbaarheid van het Nederlands rechtsysteem. De Antillen-route, ook wel de Dutch Sandwich genoemd, gold tot in de jaren tachtig als de lucratiefste belastingroute ter wereld.; Nederland is voor de meeste geldstromen een tussenstop. Uiteindelijk wordt het geld doorgesluisd naar de Antillen, Luxemburg, de VS of Groot-Brittanië. Vooral populair zijn Nederlandse financieringsbedrijven, royalty-bedrijven (die profiteren van de gunstige tarieven voor intellectueel eigendom) en stichtingen.; Onder internationale druk heeft Nederland de afgelopen jaren wijzigingen aangebracht in het belastingregime voor buitenlandse bedrijven. De wijzigingen hebben de aantrekkelijkheid van Nederland als vestigingsplaats niet verminderd. Integendeel: 2006 wordt het jaar waarin de meeste nieuwe Nederlandse brievenbusbedrijven in de geschiedenis worden opgericht.; Een belangrijke verklaring hiervoor is - opnieuw - de historie. Als gevolg van de rijke geschiedenis van Nederland als financieel dienstencentrum, hebben de grootste trustkantoren ter wereld (Fortis Intertrust en Equity Trust) hun hoofdkantoor in Nederland gevestigd.; Rectificatie / Gerectificeerd; De Promo-groep , die de muziekopnamen van The Rolling Stones produceert en hun intellectuele eigendomsrechten beheert, is geen brievenbusmaatschappij of frauduleuze organisatie, zoals zou kunnen worden afgeleid uit het overzicht met 'recente affaires' bij het artikel Welkom in het belastingparadijs Nederland (Economie, 11 november, pagina 7 en Economie, 16 november, pagina 9). Het bedrijf heeft al meer dan dertig jaar een kantoor met een directie en personeel in Nederland. De stelling dat de Promo-groep hier gevestigd is vanwege het ontbreken van bronheffing op royalties is niet correct.